Geplaatst op door — Geef een reactie

Is een spirituele ervaring verlichting?

spirituele ervaring

Een ervaring van eenheid, waarbij er niets te wensen was. Een ervaring waarbij je een grote verbondenheid voelde met alles om je heen. Of waarbij je enkel nog het besef had: ik ben. Een spirituele ervaring kan allerlei vormen aannemen. Maar is een spirituele ervaring verlichting? Om deze vraag te beantwoorden onderzoeken we in dit artikel wat verlichting is én wat spirituele ervaring is volgens de traditie van Advaita Vedanta.

Een spirituele ervaring is vaak heel intens en blijft je altijd bij. Sommige mensen beschrijven het als een zegen, omdat je even een inkijkje kreeg in de diepere werkelijkheid van het leven. Het stelde gerust of bracht nieuwe inspiratie. Anderen zien zo’n ervaring als een moment van ontwaken, als verlichting. Hoe kijkt de traditie hiernaar?

In Advaita Vedanta gebruiken we het woord verlichting in de zin van bevrijding (moksha). Bevrijding van wat? Bevrijding van alles wat we niet willen, waaronder verdriet, pijn, schuld, onwetendheid en sterfelijkheid. Kortom, totale vrijheid.

Het bijzondere is dat Vedanta niet belooft dat je ooit bevrijd zult worden. Vedanta zegt: je bent al vrij. Dit is iets om te ontdekken. Hoe? Door je verkeerde conclusies en overtuigingen over jezelf kwijt te raken. Geleidelijk ga je door het onderwijs van Vedanta je eigen vrijheid heel helder zien. ‘As clear as daylight’, zoals Swami Dayananda zo mooi zei. Dit proces kunnen we verlichting noemen: de duisternis van onwetendheid verdwijnt.

Universele verwarring en onwetendheid

We maken als mens een universele vergissing over onszelf. We vereenzelvigen ons met het lichaam, de zintuigen en geest. Als het lichaam ziek is, ben ik ziek, als er verdriet is in de geest, ben ik verdrietig, als de ogen achteruitgaan, ben ik slechtziend. Deze identificatie is sterk en zijn we gewend, maar tegelijkertijd vinden we het ook heel normaal om deze elke nacht los te laten. We doen stiekem niets liever! De diepe slaap is een heerlijke staat, omdat we ons lichaam, onze zintuigen en geest niet ervaren. Onze beperkende overtuigingen over onszelf, onze zorgen en angsten; ze zijn allemaal onderbroken. Slapen is een soort mini-verlichting.

De diepe slaap laat zien dat we meer zijn dan het lichaam, de zintuigen en de geest. We kunnen de identificatie hiermee loslaten en blijven toch bestaan. Als we twijfelden of we zouden verdwijnen in diepe slaap, dan zouden we er alles aan doen om wakker te blijven! ‘Ik ben’ blijft aanwezig, al ben je je daar niet van bewust tijdens de diepe slaap. Bij het wakker worden zeg je ‘ik heb als een blok geslapen’. Je was er wel, maar je was je nergens bewust van.

Bewustzijn is de werkelijkheid

Vedanta leert ons te herkennen dat deze ‘ik ben’ altijd aanwezig is. ‘Ik ben’ is gelijk aan ‘bewustzijn is’. Dit bewustzijn is de werkelijkheid van ieder wezen en de oorzaak van het universum. Vedanta onthult: dit bewustzijn is vrij, onaangetast, onbegrensd. Dat ben jij.

De duizenden jaren oude onderwijstraditie heeft deze kennis over onszelf van leraar op leerling overgedragen. Hierdoor is deze zelfkennis, en ook de methode om deze te onderwijzen, nog altijd beschikbaar. Door met een open houding te luisteren naar het onderwijs van de Upanishads, de Bhagavad Gita en andere Vedanta-geschriften raken we geleidelijk onze verkeerde conclusies en overtuigingen over onszelf kwijt. We gaan dan steeds beter begrijpen wat Vedanta bedoelt met de bewering: je bent vrij.

Kortweg is verlichting volgens Advaita Vedanta dus: heldere kennis van het onbegrensde bewustzijn (brahman) als jezelf.

De aard van spirituele ervaringen

Nu dan de vraag: is een spirituele ervaring verlichting? Zorgt een ervaring voor heldere kennis over mijzelf? Een ervaring gaat voorbij en vervolgens moeten we er zelf woorden aan geven. De ervaring zelf spreekt niet. Misschien omschrijven we de spirituele ervaring als ‘eenheid’, ‘leegte’ of ‘licht’. We interpreteren zelf achteraf wat de ervaring betekent. Zo kunnen we overigens ook beslissen dat de ervaring een ‘verlichtingservaring’ was.

Spirituele ervaringen kunnen een zegen zijn, maar in zekere zin ook een vloek. Een zegen, omdat ze je kunnen inspireren om meer te weten te komen over de diepere werkelijkheid van jezelf en het leven. Je hebt iets anders ervaren dan het alledaagse. Dit kan je op het spoor zetten van een serieuze spirituele zoektocht.

Een spirituele ervaring kan je ook ongelukkig of eenzaam maken. Stel dat je jezelf na zo’n ervaring het stempel ‘verlicht’ geeft. Deze nieuwe status moet je vervolgens vol zien te houden. Of je krijgt een hevig verlangen naar nog zo’n zelfde ervaring en denkt dat je geluk daarvan afhankelijk is. Ook kun je afkerig worden naar de normale interactie met de wereld, omdat het je verlichtingservaring in de weg lijkt te zitten.

Omdat een ervaring niet spreekt en je dus niet direct wijzer maakt, kan zij niet de verlichting geven waar Vedanta op doelt. Een spirituele ervaring kan je beperkende overtuigingen tijdelijk onderbreken, maar levert je niet de heldere kennis op die je permanent vrij maakt van de verwarring over jezelf.

Elke ervaring is spiritueel

Vedanta heeft een unieke kijk op spirituele ervaringen. Vedanta zegt: wat je ook ervaart, of het nu een regenboog of een vuilnisbak is, je ervaart altijd het onbegrensde zelf; het zelf dat je verlangt te zijn. Ondanks de relatie tussen subject en object – de ziener en het geziene, de kenner en het gekende, de denker en de gedachte – is er enkel één onveranderlijk, onbegrensd bewustzijn. Subject en object lijken verschillend, maar zijn in werkelijkheid gelijk.

Door onwetendheid en vergissing zien we dit bewustzijn aan voor enkel het subject, de ervaarder, verschillend van dat wat ervaren wordt. In werkelijkheid is er één onbegrensd bewustzijn. Het is het water in de golven en oceaan, het goud in alle gouden sieraden. Het is de werkelijkheid van al onze ervaringen.

Je hebt geen speciale ervaring nodig van het onbegrensde, van jezelf. Wat je hoort, wat je ziet, is die onveranderlijke werkelijkheid. Je kunt het onbegrensde bewustzijn (brahman) niet mislopen.

‘Dit wat zich voor u bevindt, is enkel de onsterfelijke brahman.
Wat achter u is, is brahman. Wat aan uw rechterkant en aan uw linkerkant is, is brahman.
Beneden en boven spreidt brahman zich uit. Deze wereld is niets dan deze meest verheven brahman.’
– Mundaka-upanishad 2.2.12

Uit het boekje ‘Sleutel tot de Upanishads’:
“De wereld is niets dan brahman, bestaan-bewustzijn-onbegrensdheid (sat-cit-ānanda). Elke ervaring onthult dit. Wat we ook zien, horen of denken. Het is altijd bestaan-bewustzijn-onbegrensdheid plus iets dat ervaren wordt. Wat ervaren wordt is enkel schijnbaar en verandert voortdurend, terwijl bestaan-bewustzijn-onbegrensdheid werkelijk is en onveranderlijk. Deze kennis verzwelgt het idee een beperkt individu te zijn. Denken dat waargenomen verschillen in de wereld werkelijk zijn, zorgt voor het gevoel klein, gebonden en gebrekkig te zijn. Door de kennis van het zelf verdwijnt deze onwetendheid.”

Omslag boek Sleutel tot de Upanishads

Vedanta is gericht op het begrijpen van de aard van ervaring, niet op het krijgen of begrijpen van specifieke spirituele ervaringen. Elke ervaring is spiritueel. Er is niets buiten bewustzijn. Bewustzijn is onbegrensd, één, non-duaal. Ondanks de ervaring van dualiteit, van verdriet, haat of onwetendheid, ben ik vrij van elk gebrek. Dit is iets om te weten, niet om te ervaren, want elke ervaring is bewustzijn.

Het willen ervaren van eenheid of de werkelijkheid is geen heilzaam streven, omdat je daarmee de aanwezigheid van het onbegrensde zelf ontkent. Wanneer zal de ervaring van het onbegrensde bewustzijn beginnen? Het kan nooit beginnen, want bewustzijn is altijd aanwezig, in elke ervaring. Dit is iets om goed te begrijpen.

Brahman willen ervaren

Als je zegt: ‘Ik begrijp Vedanta, maar ik ervaar het niet. Ik ervaar verdriet, ik maak me zorgen over mijn lichaam, ik heb verlangens. Ik wil brahman (het onbegrensde) ervaren.’ Dan betekent dit dat de aard van brahman, van jezelf, nog niet helder begrepen is. Het vergt tijd. Systematisch onderwijs van een traditionele leraar, waarbij stap voor stap alle vergissingen weerlegd worden, is essentieel.

Een andere voorwaarde is dat je klaar bent voor deze kennis. Alleen een emotioneel stabiel persoon kan zich deze zelfkennis toe-eigenen. Vedanta laat zien dat ik onbegrensd ben, vol, compleet, de bron van geluk. Maar als ik een hekel heb aan mezelf, als ik een diepe pijn ervaar en weinig eigenwaarde heb, hoe kan ik deze kennis dan toelaten? Vedanta werkt alleen als je van jezelf hebt leren houden. Daarom is zelfzorg heel belangrijk. Dat kan in de vorm van yoga, gezond eten, sporten, in therapie gaan, etc. Net wat je nodig hebt.

Wanneer je voldoende eigenwaarde hebt ontwikkeld en je geest is relatief kalm, dan zul je jezelf kunnen begrijpen als absoluut vrij van pijn en schuld. Als de bron van geluk. Als het meest significante in de wereld. Als de oorzaak van de wereld en als het zelf in alle wezens.

‘Wie dankzij contemplatie een standvastige geest heeft en in alle situaties de visie van gelijkheid heeft, ziet het zelf in alle wezens en ziet alle wezens in het zelf.’
– Bhagavad Gita VI.29

Lees ook dit interview met Swami Dayananda over waarom kennis de sleutel is tot verlichting, en niet spirituele ervaring.

Heb je interesse in traditionele studie van de geschriften? Kijk dan op www.advaita.nl

Geplaatst op door — Geef een reactie

De Upanishads: het grootste geheim

De Upanishads zijn de belangrijkste spirituele teksten uit de Vedische cultuur. Samen met de Bhagavad Gita en de Brahmasutra’s vormen ze de basis van Advaita Vedanta, een duizenden jaren oude, levende traditie van spiritueel onderwijs. Eén van de betekenissen van het woord ‘upanishad’ is ‘groot geheim’. Ze onthullen namelijk een groot geheim over onszelf: dat we alles zijn wat we zoeken in het leven, dat we vrij zijn van elk gebrek. Hoe komt het dat deze zelfkennis een geheim is? En hoe kunnen we het leren kennen?

In zijn commentaar op de Taittiriya-upanishad schrijft Adi Shankaracharya: ‘Van alle kennisdisciplines die geheim zijn, is de kennis van de Upanishads het grootste geheim.’

De kennis van bepaalde geneeskrachtige kruiden en marma’s (drukpunten op het lichaam) is voor veel mensen niet beschikbaar. Elke uitvinding waar patent op rust is een geheim. Maar van alle geheimen is de kennis van het zelf (ātmā) het grootste geheim. Deze kennis leidt tot absolute vrijheid (mokṣa) en voldoening. Geen van de andere kennisdisciplines kan ons dit bieden.

‘Wanneer u dit grootste geheim kent, zult u vrij zijn van alle tegenspoed.’
– Bhagavad Gita IX.1

Het doel van het onderwijs van Advaita Vedanta is dat we gaan begrijpen dat we volledig acceptabel zijn, vrij van elke beperking, onbegrensd. De Upanishads en de Bhagavad Gita ontvouwen dat de beperkingen zoals verdriet, sterfelijkheid en onwetendheid slechts schijnbaar zijn en dat het werkelijke zelf onbegrensd bewustzijn (brahman) is.

Het zelf is niet waarneembaar

Deze kennis is een geheim, omdat het zelf niet te kennen is met onze gebruikelijke kennismiddelen; waarneming en gevolgtrekking. Waarneming en op waarneming gebaseerde gevolgtrekkingen zijn enkel nuttig om dingen te leren kennen die we kunnen objectiveren. De kennis over het zelf gaat over het enige subject, ik; de kenner die de wereld waarneemt.

De Upanishads vormen een extern kennismiddel in de vorm van woorden, speciaal om ons zelf te kennen. Deze woorden zijn duizenden jaren geleden geopenbaard aan rsi’s (zieners), degenen die de mantra’s hebben gehoord. Via verfijnde onderwijsmethodes en dankzij de duizenden jaren oude onderwijstraditie, kunnen we ons zelf ‘zien’ in de spiegel van woorden, ontvouwd door een leraar.

Toegankelijk en toch ook niet

Honderd jaar geleden waren de Upanishads alleen toegankelijk voor wie het Indiase woud in trok op zoek naar een leraar die daar in de stilte contempleerde en onderwees. Nu is de kennis van de Upanishads zeer toegankelijk, ook voor westerlingen. Op internet kun je de teksten lezen in verschillende talen. En er zijn vele traditionele leraren die deze kennis onderwijzen, ook via online lessen. Dit is voor een groot deel te danken aan mijn leraar Swami Dayananda en zijn meerjarige Vedanta en Sanskriet-opleidingen.

En toch blijft deze kennis ook nu een groot geheim. Sommige geheimen blijven namelijk een geheim, ook al worden ze onthuld. Als je voor het eerst leest of hoort dat je in werkelijkheid onbegrensd bewustzijn bent, dan begrijp je dit niet volledig. Dan blijft het een geheim voor je.

‘De een ziet dit zelf als een wonder. De ander spreekt over dit zelf als een wonder. Een volgende krijgt te horen dat dit zelf een wonder is. Weer een ander begrijpt dit zelf niet, ondanks dat hij erover gehoord heeft.’
– Bhagavad Gita II.29

De Upanishads geven aan dat het proces naar standvastige zelfkennis uit drie onderdelen bestaat:

  • Shravanam – met een onderzoekende houding luisteren naar de woorden van de Upanishads, ontvouwd door een bekwame leraar.
  • Mananam – het analyseren van andere standpunten en filosofische stromingen onder begeleiding van een leraar, om de kennis die verkregen is door shravanam standvastig te maken, vrij van twijfel.
  • Nididhyāsanam – zelfstandige contemplatie op het zelf als de verkregen visie helder is.

Ook geven de Upanishads aan dat de leerling klaar moet zijn voor dit leerproces. Naast een bekwame leraar, die de geschriften kent en standvastig is in zelfkennis, vraagt deze kennis ook iets van de leerling. De boodschap van de Upanishads staat namelijk lijnrecht tegenover ons huidige, beperkte zelfbeeld. Ook al krijgen we langdurig en systematisch Vedanta-onderwijs, we hebben een intellect nodig dat scherp genoeg is om het onderwijs te volgen en een emotionele volgroeidheid om de ontdekte feiten over onszelf te kunnen verwerken. Ook hiermee helpen de Upanishads ons op weg door kwaliteiten te noemen die we kunnen ontwikkelen als voorbereiding op deze kennis.

De Brhadāranyaka-upanishad (mantra 4.4.23) zegt:

‘Iemand die brahman (onbegrensd bewustzijn) op deze manier kent, en die innerlijke kalmte heeft en beheersing over de handelingsorganen, die geen eigenaarschap kent, die situaties objectief accepteert en die een geconcentreerde geest heeft, ziet het zelf waarlijk in zichzelf (in het intellect).’

Een traditionele leraar onderwijst daarom niet alleen zelfkennis, maar ook deze kwaliteiten die nodig zijn om deze bijzondere kennis te begrijpen en te verwerken. Anders blijft de kennis van het zelf een geheim.

Verder lezen over de Upanishads? Bekijk het boek Sleutel tot de Upanishads

Geplaatst op door — 4 reacties

Wat is bewustzijn volgens Advaita Vedanta?

Je ergens bewust van zijn, bij bewustzijn zijn, buiten bewustzijn zijn… Op deze manier kennen we bewustzijn. Toch is deze vraag ‘wat is bewustzijn’ van zeer grote betekenis. Het begrijpen van bewustzijn is namelijk het begrijpen van je eigen vrijheid. Advaita Vedanta ontvouwt dat bewustzijn non-duaal, onveranderlijk en vrij van elke beperking is. En dat dit de waarheid van ieder wezen is.

prajñānam brahma
‘Bewustzijn is brahman (het onbegrensde)’
– Aitareya-upanishad 3.1.3

aham brahma asmi
‘Ik ben brahman’
– Bṛhadāraṇyaka-upanishad 1.4.10

Door middel van verfijnde onderzoeksmethodes brengt het onderwijs van Advaita Vedanta ons naar de herkenning van onszelf als vol, compleet, onbegrensd bewustzijn. Eén zo’n methode is drk-drshya-viveka, het onderscheid tussen de kenner en het gekende.

De kenner verschilt van het gekende

Deze methode baseert zich op een eenvoudig principe: de kenner van iets verschilt van het gekende. Dit begrijpen we heel goed als het gaat om objecten en andere levende wezens. Stoelen, planten, dieren en andere mensen rekenen we niet tot ik. Ik, de kenner, verschilt van deze gekende objecten.

Ook onze kleren vallen onder niet-ik. Waar begint ik? We leggen de grens bij de huid. De tastzin doordringt het lichaam volledig en geeft ons zo het gevoel dat we het lichaam zijn. Maar als we dezelfde logica aanhouden, dan kunnen we dit niet volhouden. We nemen ons lichaam waar. Ik is de kenner van het lichaam; het lichaam is het gekende. De kenner verschilt van het lichaam.

We zijn de kenner van het lichaam, de zintuigen en geest

Hetzelfde geldt voor de zintuigen: we weten of onze ogen zien, of onze oren horen, onze vingers kunnen voelen. We kennen de zintuigen. De zintuigen zijn het gekende en dus niet ik. Zo ook, kennen we onze emoties, gedachten en herinneringen. De geest is het gekende en dus niet ik.

Wat is de ik dan wel? Wie ben ik? Ik ben een bewust wezen dat zich bewust is van de geest, het lichaam en de wereld. De inhoud van dit bewuste wezen is bewustzijn.

Een quote uit De essentie van de Bhagavad Gita van Swami Dayananda:

“Ben jij altijd het bewuste wezen, of ben je alleen het bewuste wezen met betrekking tot dingen waar je je bewust van bent? Net zoals je een ziener bent met betrekking tot de geziene objecten, een hoorder met betrekking tot geluiden die worden gehoord, een proever met betrekking tot dat wat wordt geproefd, zo ben je alleen een bewust wezen met betrekking tot de objecten waarvan je je bewust bent. Los van objecten, alleen met betrekking tot jezelf, ben jij de inhoud van het bewuste wezen, de essentie van het bewuste wezen. Die essentie kan alleen bewustzijn zijn.

Dit bewustzijn, ik, is onbegrensd en non-duaal. Elk object kan begrensd worden door tijd, ruimte of een ander object; maar bewustzijn, ik, is niet een object, en dus heeft het geen afmeting, geen vorm, geen begrenzing. Aangezien het onbegrensd is, is het non-duaal. Jij bent deze onbegrensdheid.”

Het onveranderlijke in elke cognitie

Advaita Vedanta onthult dat bewustzijn onveranderlijk en onbegrensd is. Ik, bewustzijn, ben altijd, onveranderlijk aanwezig. In elke cognitie; in elke waarneming, gedachte en emotie. Er is geluid-bewustzijn, smaak-bewustzijn, gedachte-bewustzijn, herinnering-bewustzijn, kennis-bewustzijn, verdriet-bewustzijn, frustratie-bewustzijn, depressie-bewustzijn, pijn-bewustzijn, slaperigheid-bewustzijn. Het onveranderlijke in elke cognitie is bewustzijn.

De Kena-upanishad zegt:

pratibodha-viditam matam amṛtatvam hi vindate
‘Wanneer brahman (het onbegrensde) wordt gekend in elke cognitie,
dan wordt brahman gekend, en bereikt men waarlijk vrijheid van tijd.’
Kena-upanishad 2.4

Bewustzijn (brahman) is de essentie van elke cognitie. Elke gedachtevorm (vrtti) heeft twee aspecten: bewustzijn en de gedachtevorm. Advaita Vedanta ontvouwt dat gedachten minder werkelijk zijn dan bewustzijn. Gedachten komen en gaan en zijn voor hun bestaan afhankelijk van bewustzijn. Elke gedachte komt voort uit bewustzijn, bestaat dankzij bewustzijn en lost op in bewustzijn.

Bewustzijn en een gedachte zijn als water en een golf. Water is werkelijk, de golf is schijnbaar (mithyā). De golf is enkel een naam voor een bepaalde vorm. Raak je de golf aan, dan raak je water aan. De golf is niets dan water. Zo ook is elke gedachte niets dan bewustzijn. Bewustzijn is werkelijk, de gedachtevorm schijnbaar.

Het zelf is de waarheid van de geest

De stroom van gedachten bepaalt dus niet wie ik ben. Ik ben bewustzijn, waarin elke gedachtevorm verschijnt, bestaat en oplost. Ik ben de waarheid van elke emotie. Verdriet komt en gaat in mij. Zonder mij heeft verdriet geen bestaan. Heeft depressie geen bestaan. Heeft frustratie geen bestaan. Elke emotie bestaat in mij, is mij, maar ik ben niet de emotie.

We oordelen over onszelf op basis van de staat van ons lichaam-geest-zintuigencomplex en zeggen ‘ik ben dik’, ‘ik ben lang’, ‘ik ben oud’, ‘ik ben ziek’, ‘ik ben dom’, ‘ik ben verdrietig’. Het traditionele Vedanta-onderwijs laat stap voor stap zien dat deze conclusies over onszelf onjuist zijn en dat het zelf totaal vrij is.

Vrijheid is jezelf kennen als vrij van elke beperking. Vrijheid is niet een staat van de geest. Je bent vrij ondanks allerlei gedachten, emoties en herinneringen. Vrijheid is je natuur.

Lees ook het artikel: De 5 kosha’s: vergissingen om te doorzien

Geplaatst op door — Geef een reactie

Emotionele volwassenheid verandert je leven

‘Om echt te beginnen met mijn leven te leven, moet ik eerst een compleet mens zijn. Compleet in de zin van emotioneel volwassen.’ Dit is een citaat uit het boek Emotioneel Volwassen van Advaita Vedanta-leraar Swami Dayananda. Aan de hand van verzen uit de Bhagavad Gita bespreekt hij in dit boek de psychologie van de mens en de diepzinnige visie van Advaita Vedanta op het leven. Wanneer ben je emotioneel volwassen? Wat is daarvoor nodig? En wat verandert er dan in je leven?

Voor lichamelijke volwassenheid hoeft niemand iets speciaals te doen. Fysiek volwassen word je vanzelf, zolang je maar in leven blijft. Maar emotioneel volwassen word je niet vanzelf. Je blijft vanbinnen een kind als je je niet inspant om te groeien. Iemand van veertig, vijftig of zelfs tachtig kan nog steeds met de blik van een onzeker kind naar de wereld kijken. Het innerlijke kind lijkt de persoon in zijn greep te hebben en zijn gedrag te beïnvloeden.

Het innerlijk kind begrijpen

In de kindertijd maakt iedereen onplezierige dingen mee. Een kind kan gebeurtenissen nog niet in een groter perspectief plaatsen en betrekt de dingen snel op zichzelf. Als vader en moeder ruzie maken, zal het kind bijvoorbeeld denken dat het zijn schuld is. Niemand ontkomt aan deze waarneming van het kind en de bijbehorende emoties. Deze pijnlijke herinneringen, opgeslagen in het onbewuste, zorgen voor emotionele reacties in het leven van de volwassene.

Gevoelens van onzekerheid, pijn en schuld afkomstig uit de kindertijd blijven het hele leven de kop opsteken, tenzij je er aandacht aan schenkt. Om emotioneel volwassen te worden is het nodig het hele proces te begrijpen, de orde ervan te zien, en wat er gebeurt is te erkennen en te accepteren als een gegeven. Je emotionele problemen op deze manier benaderen is een vorm van emotionele volwassenheid. Het is een volwassen manier van kijken naar jezelf.

De wereld begrijpen

Hoe je naar de wereld kijkt zegt ook iets over je emotionele volwassenheid. Denken dat je de wereld naar je hand kunt zetten is onvolwassen. Je kunt handelen in de wereld, maar je hebt geen controle over de wereld.

De Bhagavad Gita zegt:

karmaṇyevādhikāraste mā phaleṣu kadācana
mā karmaphalaheturbhūrmā te saṅgo’stvakarmaṇi

‘U hebt keuze in uw handelingen, nooit in de resultaten. Beschouw uzelf niet als de oorzaak van de resultaten van uw handelingen. Wees niet gehecht aan inactiviteit.’

– Bhagavad Gita 2.47

Waar heb je nou echt controle over? Je hebt keuze in hoe je een handeling uitvoert, maar je hebt geen keuze in het resultaat. Resultaten zijn afhankelijk van vele factoren, bekende en onbekende. Je hebt er geen controle over. Je kunt situaties wel aanvaarden en proberen te begrijpen. En vervolgens kun je andere keuzes maken.

Je hebt het vermogen om iets te doen, om te begrijpen, te organiseren, te herorganiseren, te creëren. Met die capaciteiten doe je je best. En als het resultaat komt, aanvaard de gegeven situatie dan en doe wat nodig is. Dit is emotionele volwassenheid.

God begrijpen

Als je nog een stap dieper gaat en de vraag stelt ‘Waarom heb ik geen controle?’, dan kan dit leiden tot een waardering voor degene die de wereld bestuurt. God of in het Sanskriet Īśvara genoemd – ‘degene die altijd regeert’.

Het universum is een intelligente creatie. Zoom in op een willekeurig aspect en je ziet hoe intelligent het is ontworpen. Neem je eigen lichaam, zintuigen of geest. Waarom zou je deze woorden nu kunnen zien met je ogen en begrijpen met je geest? Elke waarneming, elke gedachte, elk moment vindt plaats volgens bepaalde wetten, die zijn gegeven. Het hele universum, inclusief jouw lichaam en geest, functioneert volgens wetten. Deze wetten zijn niet door jou of mij gemaakt. Ze zijn gegeven. Het erkennen van de Gever is een onderdeel van de groei naar volwassenheid.

God ontdekken, jezelf ontdekken, is niets anders dan volwassenheid. Er bestaat geen ander doel in het leven dan volwassenheid.

– uit: ‘Emotioneel Volwassen’

De Veda’s geven ons een uniek begrip van God. Er is niet één God, er zijn niet vele goden, er is enkel God. Dit is de volwassen kijk op God. God is niet een man in de hemel die op ons neerkijkt. Alles is God. God is niet alleen de gever van alles; God is alles.

God is zowel de maker als het materiaal van de wereld, zoals jij ’s nachts de maker en het materiaal bent van jouw droom. In de droom creëer jij een wereld uitsluitend door gedachten. Je denkt aan een berg en daar is de berg. Je denkt aan een rivier, vogels, mensen en zo creëer je een droomwereld. Je hebt voorkennis van wat je in een droom creëert, want je kunt niet dromen van iets wat je totaal niet kent. Jouw geheugen vormt het materiaal. Jij bent dus de maker én het materiaal voor de droomschepping. De droomwereld is niets dan jouw geest, jouw bewustzijn. De hele droomwereld wordt doordrongen door jou.

Met jouw beperkte kennis en kracht creëer jij een droomschepping. Īśvara is alle kennis en alle kracht en creëert daarmee dit prachtige universum, inclusief jouw lichaam en geest. Zoals jouw droomwereld niet losstaat van jou, zo staat de wereld niet los van Īśvara. Īśvara is de gever van alles in het leven.

Stadia in emotionele volwassenheid

In het boek ‘Emotioneel Volwassen’ zet Swami Dayananda heel helder de stadia in emotionele volwassenheid uiteen. Het begint bij het verminderen van je eigen subjectiviteit door emotionele complexen te erkennen en te verwerken. Dan krijg je meer zicht op de werkelijkheid en ook ruimte in je geest om de diepere waarheid van jezelf en de wereld te begrijpen. Zie ook het artikel ‘De drie guna’s: een model voor innerlijke groei’.

Bekijk dit boek

Emotionele volwassenheid is dus niet alleen nodig voor het leiden van een gelukkig en succesvol leven, maar ook voor het begrijpen van de visie van Advaita Vedanta: het zelf is compleet, vrij van elk gebrek.

Volwassenheid is niets anders dan de erkenning van dat wat is. Objectief zijn, ontvankelijk zijn voor de werkelijkheid is volwassenheid.

– uit: ‘Emotioneel Volwassen’

Geplaatst op door — 2 reacties

Wat is de Bhagavad Gita?

De Bhagavad Gita is een duizenden jaren oud geschrift dat onderdeel uitmaakt van het grote, Indiase epos de Mahabharata. De Bhagavad Gita heeft de status van heilig geschrift, omdat haar boodschap voor iedereen, in elke tijdsperiode, op elke plaats in de wereld relevant is. Dit komt omdat de Gita over fundamentele onderwerpen gaat, zoals: wat is de oorzaak van menselijk lijden, wat is de aard van de wereld en God, en wie ben ik?

‘Bhagavad Gita’ betekent ‘Lied van de Heer’ en bestaat uit 700 verzen verdeeld over 18 hoofdstukken. De Gita geeft op relatief toegankelijke wijze de essentie van de Upanishads weer. De auteur Veda Vyāsa presenteert de kennis van de Upanishads in de vorm van een dialoog tussen Arjuna, een prins en machtige krijger, en Krishna, de leraar.

Samenvatting

Het verhaal in de Mahabharata gaat in het kort als volgt. Centraal staat een vorstenfamilie, de Kuru’s. Binnen deze familie ontstaat er tweespalt over wie het koninkrijk behoort te regeren: de zonen van Pāṇḍu, de Pāṇḍava’s, waar Arjuna toebehoort, of de zonen van Dhṛtarāṣṭra, de oudere, blinde broer van Pāṇḍu. Om de gemoederen te sussen besluit koning Dhṛtarāṣṭra het koninkrijk te verdelen tussen zijn oudste zoon en de Pāṇḍava’s.

Dhṛtarāṣṭra heeft honderd zonen, de Kaurava’s genaamd. De meesten van hen dragen een naam beginnend met het voorvoegsel dur, wat ‘slecht’ betekent. Zij doen hun naam eer aan. Duryodhana, de oudste, is niet tevreden met slechts een deel van het koninkrijk. Hij is jaloers op de Pāṇḍava’s en probeert hen overal in dwars te zitten. Hij kan hun succes en geluk niet aanzien en eigent zich uiteindelijk hun deel van het koninkrijk onrechtmatig toe met als gevolg dat niet alleen zijn neven, maar het hele volk lijdt.

Arjuna en zijn broers hebben als prinsen niet alleen recht op hun deel van het koninkrijk, ze hebben ook een plicht om toe te zien dat er rechtvaardig gehandeld wordt. Het is geen optie om niets te doen. De Pāṇḍava’s doen er alles aan om het conflict niet te laten escaleren, maar Duryodhana’s gedrag maakt een oorlog uiteindelijk onvermijdelijk.

Het conflict van Arjuna

Als de Bhagavad Gita begint staat Arjuna midden op het slagveld met zijn strijdwagen en Heer Krishna als zijn wagenmenner, klaar om te vechten voor het behoud van dharma (harmonie) in het koninkrijk. Maar zodra hij zijn familie, leraren en vrienden voor zich ziet staan en beseft dat hij ze zal moeten doden om de oorlog te winnen, raakt hij hevig in conflict met zichzelf.

Aan de ene kant heeft Arjuna als krijger de plicht om te vechten en dharma in zijn rijk te handhaven, aan de andere kant voelt hij een grote liefde voor de mensen die hij voor zich ziet staan. Hij weet niet meer wat juist is om te doen.

Krishna onderwijst innerlijke groei en zelfkennis

Arjuna zakt in elkaar van verdriet. Hij is niet in staat om te vechten en vraagt Krishna om hulp. Krishna zegt: je hebt geen reden voor verdriet, want het zelf is onverwoestbaar.

‘Wapens kunnen dit zelf niet verwonden, vuur kan het niet verbranden, water kan het niet natmaken en de wind kan het niet verdrogen. Dit zelf kan niet verwond, verbrand, natgemaakt of verdroogd worden. Het is onveranderlijk, allesdoordringend, stabiel, onbeweeglijk en blijft altijd bestaan.’
– Bhagavad Gita II.23 en 24

Krishna leert Arjuna om emotioneel volwassen te zijn in deze bijzonder moeilijke situatie. Ook onderwijst hij Arjuna universele waarden, karmayoga, devotie, juiste voeding en meditatie.

De Bhagavad Gita biedt ons de kennis om een gezond leven te leiden, zowel fysiek als mentaal, en heeft een visie op de werkelijkheid van de wereld en jezelf. De Gita zegt: wat je in essentie bent is volmaakt. Je bent onbegrensd bewustzijn, vrij van elk gebrek.

Aan het einde van de Bhagavad Gita is Arjuna al zijn twijfels kwijt, is zijn geest weer helder en weet hij wat juist is om te doen.

Meer lezen?

In het boek ‘De essentie van de Bhagavad Gita’ geeft Swami Dayananda een klassieke Vedanta-uitleg van de Gita. Diepgaand en helder bespreekt hij alle belangrijke onderwerpen aan de hand van een selectie verzen.
Neem een kijkje in dit boek

De complete Bhagavad Gita lezen?

Voor wie de Bhagavad Gita in zijn geheel wil lezen, hebben we een prachtige hardcover editie uitgegeven en een Studieboek met het Sanskriet en de woordvertaling.

boek Bhagavad Gita

Geplaatst op door — Geef een reactie

Een meditatie voor innerlijke vrijheid

Als we anderen kunnen accepteren zoals ze zijn, geeft ons dat een heleboel vrijheid. Vaak willen we dat een ander verandert, omdat we vrij willen zijn van het storende gedrag van de ander. We kunnen denken: als de ander verandert, dan heb ik rust, dan kan ik ontspannen of dan kan ik gelukkig zijn. Maar we kunnen anderen niet veranderen. Als we dat toch proberen, levert dat frustratie op.

In onderstaande meditatie legt Swami Dayananda uit wat het inhoudt om een ander of een gebeurtenis te aanvaarden. Het is niet hetzelfde als goedkeuren. Het aandachtig lezen van onderstaand transcript is op zichzelf een meditatie.

Ochtendmeditatie

“Wanneer ik iets accepteer, wat doe ik dan? Zijn het slechts woorden – ik accepteer het? Enkel een zin houdt nog geen acceptatie in. Soms accepteer ik iets zonder het te benoemen.

Acceptatie impliceert een bepaalde houding van mijn kant. Wanneer ik iets accepteer, geef ik het de vrijheid om te zijn wat het is. Ik wil niet dat het ding anders is dan het is.

Acceptatie houdt in dat ik het object de vrijheid geef om te zijn wat het is. In het geven van die vrijheid eis ik niet dat het object anders is dan wat het is. Alleen het woord, acceptatie, zonder de implicaties ervan te begrijpen, helpt niet. Ik accepteer een kind zoals het kind is. Ik accepteer een boom. Ik accepteer de zon, de maan. Ik accepteer een vogel, zijn kleur, zijn gedrag. Ik accepteer een chemische stof zoals de stof is. Ik accepteer suiker zoals suiker is. Ik accepteer vergif zoals het is. Acceptatie betekent niet dat ik het moet gebruiken. Acceptatie houdt objectiviteit in. Ik laat de dingen zijn zoals ze zijn.

Maar als het om mijn verleden gaat, dan laat ik het niet zijn zoals het is. Ik accepteer het niet, omdat het verleden mij pijn heeft bezorgd. Als gevolg van mijn hulpeloosheid onderwierp ik mezelf aan leed, aan pijn. Daarom is het pijnlijke verleden voor mij niet aanvaardbaar. Kan ik mijzelf ertoe zetten het verleden te aanvaarden? Als ik me op het verleden richt, ben ik dan in staat om dezelfde persoon te zijn die ik ben wanneer ik de lucht aanvaard?

Hoe aanvaard ik de lucht? Wat voor houding heb ik wanneer ik de lucht accepteer? Met diezelfde houding richt ik mij in gedachten tot mijn vader en moeder – of ze nu nog leven of niet. Op dezelfde manier accepteer ik mijn vrienden, mijn familie, mijn werkgevers, mijn grootouders, mijn kinderen en mijn levenspartner. Ik accepteer ieder van hen, want ik geef ze de vrijheid om te zijn zoals ze zijn. Ik neem het de lucht niet kwalijk dat hij wel of niet blauw is.

Ik richt deze objectieve persoon op diegenen met wie mijn leven is toebedeeld. Ze zijn allemaal verschillende personages in het drama van mijn leven. Ik bevrijd mezelf van het bekritiseren van ieder van hen. Ik verwijt niemand iets, noch verwijt ik mezelf iets.”

Uit: Meditatieve gebeden voor de ochtend – Swami Dayananda

Geplaatst op door — Geef een reactie

Opgewekt door het leven

De Bhagavad Gita biedt naast kennis over de aard van het zelf, de wereld en God, ook waardevolle inzichten voor wie innerlijk wil groeien. Innerlijke groei is nodig om emotioneel volwassen te worden en een gelukkig leven te leiden. En ook om te begrijpen dat het zelf vrij is van elk gebrek, zoals Advaita Vedanta ontvouwt.

In hoofdstuk zeventien beschrijft Krishna disciplines voor je geest. Hij zegt:

manah-prasādah saumyatvam maunam ātma-vinigrahah |
bhāva-samśuddhirityetat tapo mānasam ucyate || 17.16||

‘Mentale opgewektheid, zichtbare opgewektheid, vrijheid van praatzucht, beheersing van de geest en een zuivere intentie, dit samen wordt mentale ascese genoemd.’

In deze blog wil ik het hebben over de eerste discipline: het verkrijgen en behouden van een opgewekte, blije geest. In de basis betekent dit een acceptatie van jezelf en van de situatie waarin je je bevindt. Het accepteren van je verleden is daarbij inbegrepen. Laten we kijken naar een aantal praktische principes die leiden tot acceptatie en blijheid. Voor deze tekst heb ik gebruikgemaakt van de prachtige Bhagavad Gita Home Study Course van Swami Dayananda.

1. Leef van dag tot dag
Dit is een eenvoudig principe dat zorgt voor een opgewekte geest. Als je van dag tot dag leeft, leef je in overeenstemming met de werkelijkheid. Vandaag is werkelijk; morgen ben ik er misschien niet eens. Niet dat ik me daar zorgen over maak. Vandaag leef ik en wat er vandaag te doen is, dat doe ik gewoon. De toekomst kan voor zichzelf zorgen. Het leven wordt dan heel eenvoudig: je hoeft steeds maar één dag aan te kunnen. Je hele leven, steeds maar één dag. De zorgen van gisteren zijn weg. Wat gisteren gebeurde was gisteren. Het is niet vandaag. Als je gisteren een vergissing hebt gemaakt, prima. Je bent nu wijzer. Als je je er vandaag zorgen over maakt, dan verspil je vandaag met je zorgen maken over gisteren.

2. Leef in harmonie met je omgeving
Van dag tot dag leven betekent de dingen doen die er vandaag te doen zijn. Het gaat dan om handelingen die redelijkerwijs van je verwacht worden, gezien de rollen die je speelt in het leven; zoals vader/moeder, werkgever/werknemer, zoon/dochter, buurman/buurvrouw, etc. Als je doet wat nodig is in een gegeven situatie, ondanks dat het misschien niet je voorkeur heeft, dan ben je in harmonie met je omgeving en blijft je geest opgewekt, tevreden en vrij van conflict. Een zekere overgave naar wat er te doen is, waarbij je je voorkeur en afkeer opgeeft, zorgt voor een opgewekte geest.

3. Laat het leven vol verrassingen zitten
Er is ook een wet die zegt ‘wat staat te gebeuren, zal gebeuren’. Dit is een belangrijke schokdemper. Ik doe wat ik kan, maar ik heb niet alles voor het zeggen. Deze overgave aan de resultaten van handeling zorgt ervoor dat je opgewekt en tevreden kunt blijven, ook als het even tegenzit.

Sta even stil bij hoe je leven er nu uitziet. Had je ooit gedacht dat het er zo uit zou komen te zien? Gebeurtenissen ontvouwen zich. Je bevindt je ineens in een situatie die je van tevoren niet had kunnen bedenken. Je ontmoet een oude bekende en het klikt zo goed dat jullie besluiten samen een bedrijf op te richten. Alles gebeurt vanwege een onderliggend plan. Laat het plan zich ontvouwen. Jij leeft van dag tot dag. Je laat jezelf niet meeslepen als drijfhout; jij staat wel degelijk aan het roer, maar tegelijkertijd herken je dat er zich iets ontvouwt in je leven wat zijn eigen bedoeling heeft. Die bedoeling kun je ontdekken op het moment dat het plan zich ontvouwt.

Als je zou weten dat alles volgens jouw plan zal plaatsvinden, dan hoef je niet eens te leven. Stel je voor dat je alles zou weten wat er staat te gebeuren. Voor de rest van je leven weet je al wat je gaat eten als ontbijt, lunch en diner. Je volledige toekomst is tot in de details uitgestippeld en aan je bekendgemaakt. Dan is er niets meer aan! Er zijn dan geen verrassingen, geen onverwachte wendingen in je leven. Als je verrassingen wilt, maak dan plannen voor de toekomst, doe wat je te doen hebt en laat de uitkomst over aan de wetten die het ontvouwen van gebeurtenissen regelen. Een opgewekt mens is klaar voor verrassingen.

4. Gebruik de mantra ‘het is fijn om mezelf te zijn’
Wanneer bezorgdheid, zelfveroordeling of angst oprijst, kunnen we dit verwerken door de juiste houding naar onszelf aan te nemen. Dat zulke emoties oprijzen, daar kunnen we niets aandoen; dat gebeurt. Maar we hebben wel een keuze in hoe we ermee omgaan. Herinner jezelf er aan dat het fijn is om jezelf te zijn. Zeg tegen jezelf ‘Het is fijn om mezelf te zijn.’ Acceptatie van jezelf geeft ontspanning en tevredenheid. Als er gebieden zijn waarin het goed zou zijn om te veranderen, span je daar dan voor in. Maar je hoeft je niet te bewijzen aan anderen. Als iemand anders lelijk over me denkt, dan is dat zijn of haar probleem. Ik accepteer mezelf zoals ik ben. ‘Het is fijn om te zijn zoals ik ben.’ Gebruik een zin als deze als een soort mantra om dagelijks te herhalen.

De Bhagavad Gita leert ons geleidelijk inzien dat we volledig acceptabel zijn.

Ik hoef niets te bewijzen, aan niemand niet, zelfs niet aan God. Als ik mezelf zou moeten bewijzen aan God, dan zou zijn acceptatie voorwaardelijk zijn. Dan wordt God een persoon zoals ieder ander. 

5. Vier je leven, elke dag!
Vier niet alleen je verjaardag, maar vier je leven elke dag. Wanneer je ’s ochtends opstaat, erken dan dat het fijn is om te leven. Neem je leven niet voor lief. Je hebt weer een dag erbij om te vieren! Als je onder de douche staat, kun je al beginnen met het plannen van hoe je vandaag wilt vieren. Je hoeft niet elke dag een taart te bakken, maar vier je leven met de dingen die je doet.  Alles wat je doet is een viering van jouw leven. ‘Ik leef vandaag. Het is fijn om te leven. Het is leuk om te doen wat ik doe.’ Dit is opgewektheid van geest.

Het resultaat: een heldere geest en een glimlach op je gezicht
Als je geest deze houding heeft, dan is er helderheid, opgewektheid. De mentale discipline (tapas) is dus om elke keer dat je ontevreden of bezorgd bent, tevredenheid en opgewektheid op te roepen. Die opgewektheid van geest brengt een glimlach op je gezicht. De mentale opgewektheid uit zich in een zichtbare opgewektheid, wat Krishna als tweede aspect van mentale discipline noemt. Deze opgewektheid is niet een gedragsverandering, maar een verandering die ontstaat door een bewust denkproces zoals hierboven beschreven.

Geplaatst op door — Geef een reactie

Karmayoga: handelen in harmonie met je omgeving

Wat is karmayoga? Karmayoga is je handelingen omzetten in een middel voor innerlijke groei.  Eén aspect van karmayoga is het zorgvuldig omgaan met je keuzevrijheid. Je laat je niet leiden door je verlangens, maar kiest voor gepaste handelingen die in harmonie zijn met je omgeving.

We spelen in het leven een heleboel rollen: die van dochter/zoon, partner, ouder, vriend/vriendin, werknemer/werkgever, buurvrouw/buurman, etc. In al deze rollen wordt er wat anders van jou verwacht. In relatie tot je kind gedraag je je anders dan in relatie tot je werkgever. Elke rol heeft zijn eigen script. Als ik doe wat nodig is in een gegeven situatie, of ik het nu wel of niet leuk vind om te doen, dan ben ik in harmonie met mijn omgeving.

In harmonie leven

Wat betekent het om in harmonie te leven? Ik wil leven, gelukkig leven. Andere wezens willen dat ook. Dit gegeven is de basis voor dharma, een universeel normenstelsel dat we allemaal ervaren. Ik weet dat anderen ook geen pijn willen lijden. Geen mens wil graag gekwetst, bedrogen of bestolen worden. We willen allemaal dat anderen sympathiek en behulpzaam zijn en rekening met ons houden.

Deze universele normen zijn de leidraad om te bepalen of ik iets wel of niet zou moeten doen. Dharma volgen wil kortweg zeggen dat ik mijn omgeving behandel zoals ik zelf graag behandeld zou willen worden. Als ik tegen de natuurlijke orde inga, zal ik mijn omgeving of mezelf tekortdoen. Enkele simpele voorbeelden van doen wat nodig is: mijn werk goed uitvoeren, een luisterend oor bieden aan de buurvrouw, met de hond wandelen en gezond eten.

Wat levert het mij op?

Het is heel verleidelijk om te doen wat ik leuk vind en niet te doen wat ik niet leuk vind. Maar als ik een ander of mezelf daarmee benadeel is het resultaat dat ik met een conflict in mijn geest blijf zitten. Ik wist namelijk wat juist was om te doen, maar ik deed het niet. Op termijn creëert dit gedrag een innerlijke gespletenheid en daalt mijn eigenwaarde. Ontspannen genieten van eenvoudige dingen in het leven is er dan niet meer bij.

Natuurlijk is er sprake van enige opoffering als ik mijn voorkeur opzij schuif en dharma volg, maar het is de inspanning meer dan waard. Waarom? Als ik dharma volg ben ik bij mezelf. En wat is er meer wenselijk? Mijn handelingen zijn niet mechanisch, maar doelbewust en ik leer van vergissingen. Ik voel me tevreden en succesvol omdat ik dharma vooropstel en mijn voorkeur en afkeer opzij kan schuiven wanneer dat nodig is.

Hoe meer het me lukt om dharma te volgen, hoe meer ik kan ontspannen. Ik voel me steeds vaker op mijn gemak met mezelf. De vele voorkeuren en antipathieën die ik zo lang gekoesterd heb, verliezen hun macht over mij en mijn geest wordt kalm en contemplatief. Universele waarden, zoals niet-kwetsen en behulpzaamheid, worden natuurlijk voor me. Op alle niveaus blijk ik verbonden te zijn met de wereld. Dit is de perfecte voorbereiding voor het begrijpen van de visie van Advaita Vedanta: ik ben het geheel.

Een uitgebreide uitleg van karmayoga vind je in het boek Emotioneel Volwassen van Swami Dayananda.

Geplaatst op door — Geef een reactie

Het schoonhouden van je geest

De Bhagavad Gita spreekt over verschillende waarden voor persoonlijke ontwikkeling. Een van deze waarden is śaucam, reinheid. Het is vanzelfsprekend dat we ons lichaam schoonhouden, maar onze geest heeft ook een dagelijkse schoonmaakbeurt nodig om deze helder, liefdevol en opgewekt te houden.

Wat is aśaucam, onreinheid, van de geest? Swami Dayananda zegt in zijn boek ‘De Waarde van Waarden’: “Jaloezie, woede, haat, angst, zelfzuchtigheid, zelfveroordeling, schuld, bezitterigheid, trots, al deze reacties en het klimaat van wanhoop en wrok dat tegelijkertijd ontstaat.”

Net zoals je kleren elke dag een beetje stof verzamelen en je bureau rommel verzamelt, zo verzamelt je geest tijdens ontmoetingen met mensen en situaties dagelijks aśaucam. “Gekoppeld aan gevoelens van voorkeur en afkeer hechten er zich vlekken van afgunst vast, landen er sporen van ergernissen, verschijnen er strepen van bezitterigheid, en bovenal verspreidt er zich het fijne stof van zelfkritiek, schuld en zelfveroordeling.”

Tegenovergestelde gedachten

Wanneer er geen dagelijkse reiniging is, uitwendig of inwendig, wordt de taak zwaarder door de ophoping van vuil. Om je geest schoon te houden, is het nodig alert te zijn op wat er zich in je geest afspeelt. Als je merkt dat er gedachten van afgunst, veroordeling of ergernis in je geest zijn ontstaan, dan kun je doelbewust het tegenovergestelde denken. Stel dat je je aan iemand stoort, ga dan na wat zijn of haar goede eigenschappen zijn en herhaal deze een paar keer voor jezelf.  Zo voorkom je dat de gevoelens van afkeer zich vastzetten in je geest als haat.

Swami Dayananda: “Wanneer ik in een ander doordring, zal ik liefde vinden. Ik ben in staat om lief te hebben. Gemanifesteerd of niet, iedereen bezit de kwaliteiten die een mens tot een heilige maken: medeleven, barmhartigheid, liefde, argeloosheid. Zoek doelbewust naar die dingen in een ander mens, die wijzen op zijn of haar menselijkheid en heiligheid. Die zijn in ieder mens te vinden.

Als je je aandacht richt op de sporen van heiligheid in een ander mens, worden alle andere dingen die je in hem of haar waargenomen hebt eenvoudigweg toegeschreven aan fouten, vergissingen, gewoontes, verkeerd denken, verkeerde omgeving, verkeerde opvoeding. Kijk achter de daden om de mens met zijn heilige eigenschappen te zien, want dat zijn de aangeboren menselijke eigenschappen. Heilige eigenschappen zijn de eigenschappen van het zelf, de eigenschappen die waarlijk de menselijke natuur vormen. Negatieve eigenschappen zijn incidenteel: ze komen en gaan.”

De Waarde van Waarden

Afkeuring of veroordeling van jezelf kan net zo min gerechtvaardigd worden als het afkeuren van anderen. Heb daarom begrip voor je beperkingen, de omstandigheden waarin je bent opgegroeid en je huidige omstandigheden. Zie dat je in staat bent om lief te hebben en eigenschappen bezit zoals vriendelijkheid, medeleven en behulpzaamheid. Weiger om jezelf te veroordelen, en denk op hetzelfde moment doelbewust niet-zelfafkeurende gedachten.  Zo hou je je geest schoon en opgewekt.

Neem een kijkje in het boek De Waarde van Waarden.

Geplaatst op door

De zoeker is het gezochte

Zonder te weten waar we precies naar op zoek zijn, proberen we van alles te veranderen in ons leven om ons beter te voelen over onszelf. Advaita Vedanta ontvouwt: de zoeker is het gezochte. Ik ben zelf de zekerheid en het geluk dat ik zoek.

Ik wil ‘iemand’ zijn, omdat ik geconcludeerd heb dat ik besta binnen de begrenzingen van mijn lichaam, geest en zintuigen en dat ik anders ben dan al het andere in de wereld. Dit maakt mij tot een onvolmaakt, onzeker en nietig individu. Ik wil mezelf accepteren, maar ik kan mezelf niet accepteren als een onbelangrijke sterveling. Het resultaat is dat ik ontevreden door het leven ga.

Ik wil anders zijn

Deze ontevredenheid uit zich in specifieke wensen, afhankelijk van je karakter, opvoeding, omgeving, etc., maar het verlangen om anders te zijn is een universeel fenomeen. De ene keer uit het zich in de simpele wens voor een nieuw kapsel of bankstel, de andere keer in de wens voor een groter huis, een beter betaalde baan of een andere partner. Deze zoektocht gaat altijd maar door, zonder resultaat. Ik heb altijd wensen. Het lijkt alsof al mijn inspanningen zinloos zijn, want ik zie geen enkele verandering in mezelf ondanks alles wat ik bereikt heb. Ik wilde iemand worden en in die iemand die ik geworden ben zie ik niet een persoon die het gemaakt heeft in het leven. Ik zie nog steeds een persoon die anders wil worden. En ik zal een punt bereiken waarop ik niets meer kan verbeteren, omdat ik dan te oud ben om nog iets te presteren.

Wanneer je deze ongelukkige situatie bij jezelf herkent en het probleem permanent wilt oplossen, dan wordt de zoektocht een spirituele zoektocht. De vraag is nu of ik wel kan veranderen. Als ik in essentie een onvolmaakt persoon ben, dan kan ik het probleem met geen mogelijkheid oplossen. Maar ik ben wel voortdurend bezig om het probleem op te lossen.

Je bent wat je zoekt

In de visie van Advaita Vedanta ben jij zelf de zekerheid die je zoekt in geld, bezittingen, macht en aanzien. Jij bent het geluk dat je zoekt in de verschillende vormen van plezier en genot. Geluk betekent hier de volheid die tegenovergesteld is aan het gevoel van gebrek. Je wilt een compleet mens zijn, vrij van gebrek, omdat dat precies is wat je bent. Vedanta zegt dat jij de waarheid bent van alles dat bestaat. Dit is geen mystieke bewering, het wordt methodisch ontvouwd door middel van een zeer verfijnde onderwijsmethode.

Meer weten over de visie en het onderwijs van Advaita Vedanta? Bekijk het boek Inleiding tot Vedanta van Swami Dayananda.